(test)
Provincie dreigt houtcentrales stil te leggen
Uit: Friesch Dagblad, door Pieter Atsma – 5 december 2020
Vooral voor die in Bitgum zijn de potentiële gevolgen groot: paprikateler VinkSion zegt dat de productie stil komt te liggen als de installatie uit moet.
Het gaat om installaties waarmee snoeihout uit de omgeving wordt verbrand, ook wel biomassa-installaties genoemd. De warmte die bij de verbranding ontstaat, wordt geleverd aan naastliggende gebouwen. In Bitgum gaat die naar de paprikateler, die de installatie ook zelf exploiteert. In Beetsterzwaag is de installatie opgezet door agrarische natuurvereniging De Alde Delte. De warmte gaat daar naar Revalidatie Friesland. Beide installaties zijn al meer dan tien jaar in gebruik.
MOB vraagt om ingrijpen
De provincie kreeg handhavingsverzoeken van MOB uit Nijmegen, de milieuorganisatie die vorig jaar ook de landelijke stikstofregeling PAS bij de rechter van tafel kreeg. MOB stelde dat de installaties te veel stikstof uitstoten op natuurgebieden in de buurt, respectievelijk Van Oordt’s Mersken en de Waddenzee. De provincie geeft de milieuorganisatie gelijk: volgens de huidige regels is de uitstoot inderdaad illegaal.
Dat is het wrange van dit verhaal. Ze hebben altijd te goeder trouw gehandeld
Kristel Cnossen van adviesbureau Ekwadraat zegt dat de installatie in Beetsterzwaag bij de opening aan alle vergunningen leek te voldoen. De installatie stoot NOx uit, een stikstofverbinding waarvan de uitstoot destijds nog geen item was. Een vergunning was volgens de kennis van toen dan ook niet nodig. ,,Dat is het wrange van dit verhaal. Ze hebben altijd te goeder trouw gehandeld.”
Cnossen behartigt de belangen van beide exploitanten, die allebei ook naar haar verwijzen. Ze wil inhoudelijk niet al te veel over beide situaties kwijt, al zegt ze al wel dat een oplossingsvoorstel bij de provincie is aangedragen voor de centrale in Beetsterzwaag. Het idee is dat de stikstofruimte wordt overgenomen van een ander bedrijf, het zogenoemde extern salderen.
Die oplossing is momenteel echter niet uitvoerbaar: de provincie Fryslân staat extern salderen van stikstofruimte nog steeds niet toe.
11 december als deadline
,,Dat is heel lastig”, zegt Cnossen. ,,Er loopt wel een handhavingstraject, terwijl je eigenlijk ook niet een vergunningaanvraag kunt doen. De ondernemer zit daardoor in een spagaat.” Ze zegt ervan uit te gaan dat er alsnog een oplossing komt. Die moet er dan wel snel zijn: na enkele eerdere aanschrijvingen heeft de provincie nu voor beide installaties 11 december als uiterste deadline gesteld. Uiterlijk op die datum moet de stikstofuitstoot weer binnen de perken zijn of moet de installatie zijn stilgelegd, op straffe van een dwangsom van drieduizend euro per overtreding.
Het eventueel uitschakelen van de installatie in Beetsterzwaag zou Revalidatie Friesland niet acuut in problemen brengen, laat woordvoerder Amarins Meijers weten. De zorginstelling kan zo overschakelen op gas, zoals dat wel vaker is gedaan bij storingen. ,,Niemand komt bij ons in de kou te zitten.”
Twintig miljoen paprika’s
In Bitgum dreigt wel een acuut probleem. De situatie voor de paprikateler VinkSion is vergelijkbaar met die in Beetsterzwaag, maar de potentiële gevolgen zijn veel groter: het bedrijf kan niet terugvallen op een andere warmtebron. Ondernemer Jaap Vink zegt niet in het openbaar te willen reageren. ,,Ik kan met heel veel tamtam vertellen wat er aan de hand is, maar dat doe ik nu liever niet. Het ligt allemaal juridisch heel lastig.”
Hij verwijst verder naar Cnossen, die voor dit bedrijf alleen schriftelijk wil reageren. ‘Het is voor VinkSion niet mogelijk om weer terug op aardgas te gaan’, schrijft de adviseur. ‘Als de installatie stil wordt gelegd, dan kan het bedrijf stoppen met de productie van circa twintig miljoen duurzaam geproduceerde paprika’s in Friesland.’ Ook in dit geval zegt ze ervan uit te gaan dat er alsnog een oplossing komt.
De provincie laat schriftelijk weten dat op dit moment nog geen zicht is op legalisatie van beide installaties, en dat daarmee dus ook niet kan worden afgezien van handhaving. De provincie zegt nu verder niet op de kwestie in te kunnen gaan.
Er verdwijnt ’Amsterdam’ aan bos per jaar door biomassa
Uit Telegraaf; Door Alexander Bakker 2 december 2020
DEN HAAG – De toenemende vraag naar biomassa in Nederland draagt bij aan rampzalige kaalkap van bossen in Estland en Letland. Daarvoor waarschuwen Baltische natuurorganisaties in een nieuw alarmerend rapport dat vandaag in meerdere landen verschijnt.
Ⓒ ESTONIAN FUND FOR NATURE.
Het Estonian Fund for Nature en de Latvian Ornithological Society beschrijven in hun rapport de vernietiging van reusachtige groengebieden. In de twee landen wordt jaarlijks, zo stellen de opstellers, een volwassen bos ter grootte van de gemeente Amsterdam gekortwiekt. Nederland is samen met Groot-Brittannië en Denemarken de grootste afnemer.
Klimaatdoelen
Door het kleine oppervlakte van Nederland zit het kabinet al jaren met het halen van huidige en toekomstige Europese energie- en klimaatdoelen. Om de energietransitie snel te ‘vergroenen’ heeft het huidige en vorige kabinet miljarden gestoken in biomassa. Nederland produceert zelf te weinig om te verbranden, daarom importeert ons land grote hoeveelheden hout uit onder andere Noord-Amerika en de Oostzeelanden.
Een deel van dat hout is afkomstig uit Estland en Letland. „Mensen die in Nederland wonen, dragen door middel van hun belastingen of groene heffingen op energierekeningen dus onbewust bij aan houtkap in de Baltische staten”, schrijven de onderzoekers.
Ze stellen dat er ‘duidelijk bewijs’ is dat de houtkap ‘in ieder geval gedeeltelijk’ wordt aangejaagd door een grotere vraag naar biomassa voor warmte en elektriciteit. De onderzoekers vrezen voor dramatische gevolgen voor duizenden soorten unieke flora en fauna.
De bosbouw is voor bedrijven behoorlijk lucratief. In tegenstelling tot Nederland zijn veel gebieden met woudreuzen niet beschermd. In de communistische periode zijn private landgoederen afgepakt, die zijn later weer teruggegeven en in handen van bedrijven gekomen.
Een aantal bosbouw-multinationals stelt zelf juist aan goed natuurbehoud te doen, maar de Baltische natuurorganisaties betwisten dat in hun rapport. Ze vinden tevens dat de overheid steken laat vallen met name op het gebied van controle op allerlei duurzaamheidseisen.
Overleven
Zo wordt in het rapport melding gemaakt van legale kaalkap in Natura 2000-bossen; ook de laatst overgebleven oerbossen worden aangetast door de houtkap. „Hier zitten soorten die niet kunnen overleven in actief beheerde boslandschappen, zoals de vliegende eekhoorn, de zwarte ooievaar en honderden soorten mos.”
Het rapport ‘De duistere kant van een houtpellet’ zorgt voor woedende reacties bij criticasters van houtige biomassa in Nederland. „Dit onderzoek is het begin van het einde voor houtige biomassa. Het kabinet kan niet langer wegkijken”, stelt voorzitter Fenna Swart van het Comité Schone Lucht. „Het miljardensubsidiesysteem voor biomassa is onhoudbaar geworden en moet op de schop.”
Louise Vet, emeritus-hoogleraar ecologie aan de Wageningen Universiteit en voormalig directeur van het Nederlands Instituut voor Ecologie, noemt het rapport ‘zeer verontrustend’. De professor vindt het allesbehalve groen: „Het is niet alleen bewezen desastreus voor klimaat en de luchtkwaliteit, het is rampzalig voor de biodiversiteit.”
De Tweede Kamer wil af van houtige biomassa, maar daarmee zijn de subsidies nog niet weg. Het kabinet wil niet tornen aan toegezegde schenkingen. Minister Wiebes komt binnenkort wel met een ‘afbouwpad’.
De ecologische ramp achter biomassa
Hoe in Estland de biodiversiteit wordt geofferd op het altaar van ons klimaatbeleid
ELVA – Boten vol houtpellets voor Nederlandse biomassacentrales laten een spoor van ellende achter in Estlandse bossen. Een studie van het Planbureau voor de Leefomgeving, dat de ecologische ramp lijkt wit te wassen, houdt het op ’anekdotisch bewijs’ van enkele ngo’s. Maar wetenschappers, vogelkenners, bosfanaten en journalisten bevestigen stuk voor stuk: de subsidies van minister Wiebes ontketenen een roofdier in de Baltische natuur.
Ⓒ BIOFUELWATCH
Eén van de mooiste ontdekkingen die Siim Kuresoo ooit deed, was een hoopje gele stront. Dwalend door de Estlandse wouden zag hij op de grond ineens gele rijstachtige keuteltjes. „Dan weet je dat je in de buurt bent van de vliegende eekhoorn”, vertelt de medewerker van het Estlandse Natuurfonds (ELF) enthousiast. „En het mooiste: het was niet eens officieel bekend leefgebied van dit bedreigde knaagdiertje.”
Ⓒ HOLLANDSE HOOGTE / REX BY SHUTTERSTOCK HH
De vondst van een extra leefgebied is voor Estlandse bosliefhebbers een zeldzame opsteker. Want de toekomst van die vliegende eekhoorn, die zweeft van boom naar boom dankzij een velletje tussen de poten, ziet er allerminst rooskleurig uit. De soort leeft in holen van oude bomen, waar het beestje noten verzamelt en kroost grootbrengt. Maar steeds meer bossen, en bomen op leeftijd, verdwijnen in de zaagtanden van de pelletindustrie.
Prooi
Kuresoo ziet het elke keer als hij terugreist naar de bosachtige streek van zijn geboorteplaats Elva. „Steeds meer bos wordt volledig kaalgekapt. Zelfs stukken waarvan ik dacht dat ze onbereikbaar zouden zijn. De vliegende eekhoorn kan niet op tegen houtkap op deze grote schaal. Zwevend tussen bomen is hij misschien majestueus, maar over het open veld beweegt hij zich klungelig. Dan is het een makkelijke prooi.”
Ⓒ EIGEN FOTO
Een koude douche. Zo voelde voor diverse natuurorganisaties het rapport over biomassa dat het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) vorige week presenteerde. ’Eindelijk’, zo was de hoop, ’buigt een overheidsinstituut van een houtpellets importerend land zich over de vraag of die houtstroom voor energie wel duurzaam is.’ Organisaties als Dogwood Alliance, Biofuelwatch en het Comité Schone Lucht hielden de adem in. Prikt men eindelijk het beeld door dat houtverbranding goed is voor klimaat en onschadelijk voor natuur?
Die vraag is extra relevant omdat energiereuzen RWE en Vattenfall op het punt staan, met miljardensubsidies, grote hoeveelheden biomassa op te stoken in Diemen en Geertruidenberg. Maar het PBL-rapport weigert een oordeel. Het benoemt weliswaar claims ’dat misstanden structureel plaatsvinden’ en dat Estlandse bossen ’overgeëxploiteerd zouden worden’, maar men zet er tegelijkertijd de ontkenning tegenover van Amerikaanse pelletproducent Enviva: ’Onwaar.’ In Estland is geen reactie gehaald.
Hele bomen
Op Radio 1 deed onderzoeker Bart Strengers de claims zelfs af als ’anekdotisch bewijs’. Verdwijnen er hele bomen in pelletmolens, en dus in onze ovens? „Ik weet dat niet”, zegt Strengers. Het gevolg is dat de SER, dat op basis van het PBL-rapport het kabinet moet adviseren over biomassa, nog niet weet waar het aan toe is. Maar dat bewijs, is dat wel zo anekdotisch? Een rondgang langs Estlandse deskundigen levert een eenduidig beeld: de Baltische biodiversiteit wordt geofferd op het altaar van ons klimaatbeleid.
„Oh zeker, de pelletindustrie gebruikt hele bomen”, verklaart vooraanstaand bosecoloog Asko Lõhmus van de Universiteit van Tartu. De grootste producent van pellets maakt er niet eens een geheim van, vertelt hij. „Graanul Invest zegt een verhouding van 1 op 1 te gebruiken aan hele boomstammen en zaaghout voor pellets, maar dat is nooit onafhankelijk gecheckt. Overigens: er is ook nog brandstof nodig om het hout goed te drogen.”
Ⓒ BIOFUELWATCH
Eén van de mooiste ontdekkingen die Siim Kuresoo ooit deed, was een hoopje gele stront. Dwalend door de Estlandse wouden zag hij op de grond ineens gele rijstachtige keuteltjes. „Dan weet je dat je in de buurt bent van de vliegende eekhoorn”, vertelt de medewerker van het Estlandse Natuurfonds (ELF) enthousiast. „En het mooiste: het was niet eens officieel bekend leefgebied van dit bedreigde knaagdiertje.”
De vliegende eekhoorn
Ⓒ HOLLANDSE HOOGTE / REX BY SHUTTERSTOCK HH
De vondst van een extra leefgebied is voor Estlandse bosliefhebbers een zeldzame opsteker. Want de toekomst van die vliegende eekhoorn, die zweeft van boom naar boom dankzij een velletje tussen de poten, ziet er allerminst rooskleurig uit. De soort leeft in holen van oude bomen, waar het beestje noten verzamelt en kroost grootbrengt. Maar steeds meer bossen, en bomen op leeftijd, verdwijnen in de zaagtanden van de pelletindustrie.
Prooi
Kuresoo ziet het elke keer als hij terugreist naar de bosachtige streek van zijn geboorteplaats Elva. „Steeds meer bos wordt volledig kaalgekapt. Zelfs stukken waarvan ik dacht dat ze onbereikbaar zouden zijn. De vliegende eekhoorn kan niet op tegen houtkap op deze grote schaal. Zwevend tussen bomen is hij misschien majestueus, maar over het open veld beweegt hij zich klungelig. Dan is het een makkelijke prooi.”
Siim Kuresoo (links) ziet met lede ogen aan hoe „steeds meer bos volledig wordt kaalgekapt”.
Ⓒ EIGEN FOTO
Een koude douche. Zo voelde voor diverse natuurorganisaties het rapport over biomassa dat het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) vorige week presenteerde. ’Eindelijk’, zo was de hoop, ’buigt een overheidsinstituut van een houtpellets importerend land zich over de vraag of die houtstroom voor energie wel duurzaam is.’ Organisaties als Dogwood Alliance, Biofuelwatch en het Comité Schone Lucht hielden de adem in. Prikt men eindelijk het beeld door dat houtverbranding goed is voor klimaat en onschadelijk voor natuur?
Die vraag is extra relevant omdat energiereuzen RWE en Vattenfall op het punt staan, met miljardensubsidies, grote hoeveelheden biomassa op te stoken in Diemen en Geertruidenberg. Maar het PBL-rapport weigert een oordeel. Het benoemt weliswaar claims ’dat misstanden structureel plaatsvinden’ en dat Estlandse bossen ’overgeëxploiteerd zouden worden’, maar men zet er tegelijkertijd de ontkenning tegenover van Amerikaanse pelletproducent Enviva: ’Onwaar.’ In Estland is geen reactie gehaald.
Hele bomen
Op Radio 1 deed onderzoeker Bart Strengers de claims zelfs af als ’anekdotisch bewijs’. Verdwijnen er hele bomen in pelletmolens, en dus in onze ovens? „Ik weet dat niet”, zegt Strengers. Het gevolg is dat de SER, dat op basis van het PBL-rapport het kabinet moet adviseren over biomassa, nog niet weet waar het aan toe is. Maar dat bewijs, is dat wel zo anekdotisch? Een rondgang langs Estlandse deskundigen levert een eenduidig beeld: de Baltische biodiversiteit wordt geofferd op het altaar van ons klimaatbeleid.
„Oh zeker, de pelletindustrie gebruikt hele bomen”, verklaart vooraanstaand bosecoloog Asko Lõhmus van de Universiteit van Tartu. De grootste producent van pellets maakt er niet eens een geheim van, vertelt hij. „Graanul Invest zegt een verhouding van 1 op 1 te gebruiken aan hele boomstammen en zaaghout voor pellets, maar dat is nooit onafhankelijk gecheckt. Overigens: er is ook nog brandstof nodig om het hout goed te drogen.”
Hoog opgestapelde boomstammen, wachtend om te worden vermalen.
Ⓒ BIOFUELWATCH
In 2017 en 2018 verdween ruim 12 miljoen kubieke meter hout uit de Estlandse bossen. Voor duurzaam gebruik is volgens wetenschappers 8,4 miljoen kuub het maximum. Maar onze subsidies op biomassa jagen de houtkoorts op. „Dat draagt zeker bij aan de drang tot kaalkap.” Het zogenaamde clear-cutting, waarbij hier en daar slechts één stam overeind blijft, produceert 85 procent van al het geoogste hout in Estland, stelt Lõhmus. „Het is ook de enige manier om de volumes te verkrijgen die de pelletindustrie nodig heeft.”
Officieel is houtverbranding voor verwarming of verlichting klimaatneutraal, zo stelt de Europese richtlijn voor hernieuwbare energie. Maar het kappen in Estland gaat zo snel dat de voorraad opgeslagen CO2 in Estlandse wouden rap kleiner wordt. Net als de Europese wetenschapskoepel EASA al concludeerde, benadrukt ook Lõhmus: „Deze wijze van bosbeheer is niet duurzaam. Niet voor klimaat, en zeker niet voor biodiversiteit.”
Toen de Baltische Staten in 1991 onafhankelijk werden van de Sovjet-Unie wachtte westerse biologen een verrassing. De Russische overheersing sinds 1940 bleek goed te hebben uitgepakt voor Baltische bossen. Bomen van een halve eeuw oud (en inmiddels tachtig jaar) kwamen tot volle groei. „Veel vogelsoorten hebben een voorkeur voor die oude bossen”, weet vogelexpert Margus Ellermaa. Zo ook zijn favoriet: de zwarte ooievaar.
Statistieken
„Van veel soorten nemen de aantallen af”, treurt Ellermaa, die als ornitholoog verbonden is aan BirdLife Estonia. „Om te stellen dat die achteruitgang de laatste tien jaar sneller gaat, is vooralsnog moeilijk te bewijzen.” Toch heeft het er alle schijn van. „Officieel neemt het bosareaal in Estland niet af. Dat is omdat 1-jarig bos ook gewoon meetelt. Maar die statistieken helpen de vogels en andere fauna niet die afhankelijk zijn van volgroeide wouden met rottend hout.”
Ⓒ BIOFUELWATCH
Kaalkap is overal, en oude sparren en espen worden zeldzamer, weet Ellermaa, die soms toeristen meeneemt op trektocht. „Het laatste belangrijke leefgebied van de vliegende eekhoorn in het noordoosten van Estland is vernietigd. Ik vraag me echt af of onze samenleving bereid is om ook maar één diersoort te redden.” Zelfse tot in Natura2000-gebied klinkt de shredder, waarschuwt het Estlandse Natuurfonds.
Is er dan niemand die toeziet op bescherming van habitat- en vogelrichtlijngebied? Het punt is, stellen vrijwel alle geraadpleegde bronnen, dat de houtindustrie erg machtig is. En de overheid niet vrij van corruptie. Als journalist van Postimees, de grootste krant van Estland, stuitte Nils Niitra op een fraudezaak waarbij gegevens van boseigenaren – alleen bekend bij het ministerie van Milieu – in handen vielen van louche bosbedrijven.
Onder druk
„Hoe ze aan de gegevens komen, is onbekend. Maar per telefoon zetten ze private eigenaars onder druk”, vertelt Niitra per e-mail. „’Grijze’ bedrijven trachten oudere en financieel onervaren mensen, op soms agressieve wijze, te overtuigen om hun perceel of hout te verkopen onder de marktprijs. Zodra het contract is geregeld, koopt een fatsoenlijk bedrijf het recht om te kappen.”
Het gebeurt nog gekker. Met vervalste kapvergunningen stelen maffiosi soms een compleet bos. Zo leed een 94-jarige vrouw uit Hiiumaa onlangs een schade van een ton. ’Roofdieren’ noemde Niitra het gespuis in een column.
Er is geen bewijs, benadrukt de ex-journalist, dat grote pelletmakers als Granuul Invest direct betrokken zijn bij deze foute praktijken. En er is geen hard bewijs dat illegaal gekapt hout uiteindelijk wordt aangekocht voor Nederlandse biomassacentrales. Maar het zijn wel ónze klimaatsubsidies die de houtkoorts zover hebben aangewakkerd dat dit maffiagedrag winstgevend is geworden.
Certificering
In een ecologisch drama als deze is ’elke vorm van certificering een wassen neus’, meent Fenna Swart van het Comité Schone Lucht. „Minister Wiebes probeert zich daar steeds achter te verschuilen, maar de herkomst van pellets in een Hollandse oven is volstrekt oncontroleerbaar.”
„Nederlandse burgers”, zegt Kuresoo, „moeten begrijpen dat onze bossen en biodiversiteit niet netjes worden beschermd.” Biomassa verbranden om klimaatdoelen te halen, is een ’valse oplossing’, stelt de bosexpert van ELF. Net zo vals als de structurele kaalkap in Estland afdoen als een anekdotische zeldzaamheid.
Almuth Ernsting van Biofuelwatch bezocht Estland twee keer. Bij pelletmolens fotografeerde ze hoog opgestapelde stammen, wachtend om te worden vermalen. Ernsting: „Het PBL zegt dat er ’onafhankelijk onderzoek’ nodig is. Maar waarom is ze zelf niet gaan kijken in Estland? Als je moet achterhalen of biomassa duurzaam is, en je stuit op conflicterende uitspraken, dan ga je toch op onderzoek? Dit is geen speld in een hooiberg. Je struikelt over de bewijzen voor vernietigende kaalkap. Als dat geen bewijs is, wat dan wel?”
’Veldwerk buiten onze scope’
Zelf ’internationaal veldonderzoek’ doen was niet het doel van het biomassa-rapport, reageert het PBL. „Dat viel buiten de scope van ons onderzoek, en behoort niet tot onze competentie”, zegt Bart Strengers. In plaats daarvan keken de groene rekenmeesters naar de beschikbaarheid van vormen van biomassa.
Het PBL sprak wel deskundigen die stelden dat sommige bomen die nu in pelletmolens verdwijnen ook geschikt zijn voor de zagerij. „Maar daaruit volgt nog niet dat er sprake is van structureel onduurzame bosbouw.” Bovendien vond het PBL geen wetenschappelijke studies die een ’structurele kaalkap’ aantonen.
Toch hoopt Strengers dat een extra studie alsnog uitsluitsel geeft: „Wij hopen dat ons krachtige pleidooi voor zulk onderzoek, waarbij veldwerk nodig zal zijn, gehoord en opgepakt wordt.”
Regering moet wildgroei aan biomassacentrales voorkomen
Partij voor de Dieren gaat staan voor de bomen en biodiversiteit!, 28 oktober 2020.
De regering moet met een plan van aanpak komen om de wildgroei aan biomassacentrales te voorkomen. Een meerderheid van de Tweede Kamer steunde een voorstel van Partij voor de Dieren, die de regering opdraagt nationale regie te nemen over het aantal en het totale vermogen van biomassacentrales.
“Dit is ontzettend goed nieuws. Lokale overheden geven massaal toestemming om biomassacentrales te laten bouwen terwijl het verbranden van hout helemaal geen duurzame energievoorziening is. Er komt meer CO2 bij vrij dan bij het verbranden van kolen”, legt Kamerlid Lammert van Raan uit. “Bovendien worden door subsidies op houtige biomassa deze centrales in hoog tempo uit de grond gestampt, waar weer bossen voor moeten worden gekapt. Als we op deze voet doorgaan met deze mega-houtovens, dan zijn er scheepsladingen hout van over de hele wereld nodig om de centrales te laten branden. Hoog tijd dus voor een plan van aanpak van de regering om dit eindelijk een halt toe te roepen.”
Dankzij het aannemen van het voorstel van Van Raan, mede-ondertekend door Van Haga, moet de regering de wildgroei aan biomassacentrales beëindigen en het aantal tot een minimum te beperken.
Stoppen met subsidie op biomassa
Nederland presteert slecht als het om duurzame energie gaat; in 2017 was slechts 6,6% van het totale energieverbruik duurzaam opgewekt. Het grootste gedeelte daarvan is bovendien niet echt duurzaam, omdat het afkomstig is uit biomassa, zoals houtpellets en houtsnippers.
Voor de Partij voor de Dieren is het verstoken van hout geen oplossing voor het energievraagstuk, omdat dat niet duurzaam is. Voor het stoken van hout is massale boskap en vervuilend transport nodig en door de stook komen er fijnstof en andere ongezonde stoffen in de lucht. Toch krijgen kolencentrales van de overheid subsidie om over te stappen naar 100% biomassa en ook het stoken van houtpellets door burgers wordt gesubsidieerd. De Partij voor de Dieren wil dat het stoken van hout niet als duurzaam wordt bestempeld en niet langer wordt gesubsidieerd. De overstap naar écht duurzame energiebronnen, zoals wind en zon, moet daarentegen zo snel mogelijk plaatsvinden. Daarbij moet uiteraard wel worden gelet op de gevolgen voor mens, dier en natuur.
Het standpunt Stoppen met subsidie op biomassa is onderdeel van: Energie Klimaat- en milieubeleid Milieu, klimaat en energie
Beperken overlast houtrook
Bij het stoken van hout komen verschillende schadelijke, vaak kankerverwekkende, stoffen vrij die slecht zijn voor het milieu, de volksgezondheid en het klimaat. De hoge uitstoot van fijnstof kan ernstige gezondheidsklachten bij kinderen, ouderen en longpatiënten veroorzaken.
Houtstook is geen geschikte warmtebron. De CO2-uitstoot van houtstook is twee keer zo groot als bij verwarming door gas. Ook wordt bij houtstook veel fijnstof uitgestoten. Zelfs de pelletkachel, de schoonste houtkachel, stoot veel fijnstof uit. De Partij voor de Dieren vindt het verkeerd dat houtstook als duurzame energiebron is gelabeld. Wij vinden dat de subsidie op de stook van hout of pellets moet stoppen.
Houtstook kan lokaal voor een grote verslechtering van de luchtkwaliteit zorgen en daarmee veel overlast veroorzaken. Overlast door houtrook moet ook zoveel mogelijk worden tegengegaan. Er moeten daarom eisen gesteld worden aan de stookinstallatie en het gebruik van stookinstallaties. Bij ongunstige weersomstandigheden, zoals mist, of als het windstil is, moet houtstook niet worden toegestaan.
Het standpunt Beperken overlast houtrook is onderdeel van: Energie
Groningse Gedeputeerde Nienke Homan in de ban
Ze was naar eigen zeggen ‘een totaal onbekende in de energiesector en niet geremd door een gebrek aan energiekennis’ en heeft zichzelf en de Provincie Groningen overgeleverd aan de zeer machtige betaalde pro-biomassalobby van RWE. Ze heeft het voornemen om binnenkort goedkeuring te geven voor de verdubbeling van de bijstook van houtpellets in de Eemshaven kolencentrale van RWE met desastreuze gevolgen voor jouw gezondheid, de natuur, het klimaat en daarmee de toekomst. Johan Vollenbroek waarschuwde haar vandaag voor de gevolgen en verzocht haar dringend om af te zien van haar voornemen. Namens de Federatie tegen Biomassacentrales hebben wij het verzoek aangevuld.
Uitgedeelde subsidies voor biomassa blijven
Door Alexander Bakker – Telegraaf 5 nov. 2020
DEN HAAG – Uitgedeelde subsidies voor het verbranden van houtige biomassa worden niet stopgezet. Minister Eric Wiebes (Klimaat) heeft donderdag laten weten dat het ‘juridisch niet mogelijk’ is.
Ⓒ ANP/ HH
De VVD-bewindsman stelt verder dat het intrekken van de omstreden subsidies ‘afbreuk doet aan de investeringszekerheid’. Voor het einde van het jaar wil de minister wel met een afbouwplan komen voor het gebruik van houtige biomassa in Nederland.
Meerdere politieke partijen willen dat het kabinet snel een einde maakt aan de omstreden houtverbranding. Donderdag spreekt de Tweede Kamer over de begroting van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Meerdere parlementariërs hebben aandacht gevraagd voor de brandbrief van ruim 70 bezorgde bewonersorganisaties, wetenschappers en binnen- en buitenlandse ngo’s. Ze roepen minister Wiebes (Klimaat) en staatssecretaris Van Veldhoven (Milieu) op expliciet de stopzetting van subsidies voor het verbranden van houtige biomassa voor energie af te kondigen. Het kabinet draalt te lang met een besluit, waarschuwen zij in een brandbrief.
„Het maatschappelijk draagvlak is heel broos”, erkent Wiebes tijdens het debat. Hij waarschuwt dat het zomaar afschrijven van biomassa zorgt voor andere problemen. De minister stelt bijvoorbeeld dat er wel een alternatief moet worden gevonden, dat iedereen lagere kosten wil en er tegelijkertijd een politieke meerderheid is voor meer ambitie om klimaatdoelen te halen. „Alle specialisten zeggen dat dit tijdelijk nodig is. We hebben geen alternatieven.”
Knoop doorhakken: ’Toont minister als eerste dat bosverbranding geen klimaatoplossing is?’
De wereld kijkt naar Wiebes om biomassa
Door EDWIN TIMMER – Telegraaf 05 nov. 2020
WENEN – Het dossier biomassa geeft minister Wiebes (Klimaat) eindelijk de kans zich te ontpoppen tot een echte ’klimaatvoorloper’. Dat stellen internationale natuur- en milieuorganisaties. De politieke situatie waarin de minister hom of kuit moet geven, heeft ervoor gezorgd dat de VVD-er in de schijnwerpers staat tot ver buiten onze landsgrenzen.
Ⓒ ANP/HH
Natuur- en milieubeschermers in het buitenland volgen met argusogen of de bewindsman de gelegenheid aangrijpt. ,,Heeft hij de moed om als eerste Europese bewindsman houtige biomassa officieel te ontdoen van het foute etiket ‘duurzaam en klimaatneutraal’ en de subsidies op houtstook te stoppen en terug te draaien?”, formuleert de Australische leider van klimaatcampagnes Luke Chamberlain vanuit Wenen.
Chamberlain is hoopvol. Wiebes zou met zo’n besluit weliswaar lijnrecht ingaan tegen de Brusselse richtlijn die houtverbranding aanmerkt als emissievrij. Ook strijkt de minister ermee tegen de haren in van energiebedrijven die nu miljardensubsidies opstrijken. Maar, argumenteert de lobbyist, Wiebes zou juist de eerste Europese minister worden die de wereld toont dat bossenverbranding géén klimaatoplossing is.
,,Nergens anders is het debat over houtige biomassa voor energie zo ver gevorderd als in Nederland”, zegt Chamberlain, beleidsdirecteur van de ngo Partnership for Policy Integrity. ,,Er is grote maatschappelijke discussie en jullie belangrijkste adviesorgaan adviseert een radicale koerswijziging: beëindig de subsidies voor houtverbranding. Dat is geweldig. We zien dat Wiebes besluiteloos nu lijkt, maar hij moet gewoon ruggengraat tonen.”
Deze week begrotingsbehandeling
Veertien internationale organisaties schaarden zich deze week achter een brandbrief die de klimaatminister oproept snel een einde af te kondigen op subsidies voor houtverbranding. Deze week behandelt de Tweede Kamer de begroting van zijn ministerie Economische Zaken & Klimaat. Als er geen besluit valt, organiseert het rijk eind dit jaar gewoon een nieuwe uitdeelronde van stooksubsidies voor biomassacentrales.
Organisaties als Biofuelwatch, Dogwood Alliance en Estonian Forest Aid hopen op een domino-effect als het kabinet het SER-advies opvolgt. Chamberlain: ,,Als Nederland om gaat, groeit de kans dat meer Europese lidstaten op hun schreden terugkeren. Landen in de rest van de wereld kijken per definitie welke koers Europa volgt op klimaatgebied. Wiebes staat op een keerpunt van het internationale klimaatbeleid.”
’Import door Nederland groeit snelst’
Er is nog een reden voor de internationale aandacht, vertelt Almuth Ernsting van Biofuelwatch. ,,Van alle importeurs van biomassa in Europa, waarbij alleen Denemarken en Groot-Brittannië groter zijn, neemt de import door Nederland het snelste toe. Ook voor de komende jaren lijkt die import snel door te stijgen.”
Ze wijst er bovendien op dat de Europese richtlijn die biomassa klimaatneutraal noemt, niet verplicht tot het uitdelen van subsidies. Ernsting: ,,Het zou een zeer positief signaal zijn als de Nederlandse minister het stimuleren van houtstook met belastinggeld stopt. De hele wereld kijkt naar Wiebes.”
Niet alleen milieubeschermers houden de ogen gericht op het Binnenhof, ook buitenlandse producenten van houtpellets. Zo is het Baltische bedrijf Graanul Invest niet te spreken over de brandbrief die Wiebes deze week ontving. ,,De schrijvers suggereren onterecht dat er op grote schaal corruptie zou plaatsvinden in de energiesector”, schrijft directeur en grootaandeelhouder Raul Kirjanen aan deze krant.
’Houtpellets milieuvriendelijke brandstof’
Haagse opstooksubsidies hebben geleid tot aanzienlijke Nederlandse aankopen bij Granuul Invest, dat met elf fabrieken de grootste houtpelletproducent is in de Baltische staten. Kirjanen benadrukt dat aan al onze vereisten en certificaten wordt voldaan. ,,Houtpellets zijn een milieuvriendelijke biobrandstof”, concludeert de bosbouwmagnaat.
Natuur- en milieuorganisaties zijn het met hem oneens. Chamberlain: ,,Bossen verbranden voor energie is slecht voor de biodiversiteit. En het is slecht voor het klimaat, omdat je extra broeikasgas de atmosfeer in pompt. Terwijl iedereen begrijpt dat we juist zoveel mogelijk CO2 in bossen moeten vastleggen. Daarnaast schaadt het de luchtkwaliteit. Dagelijks sterven er ruim duizend Europeanen door vervuilde lucht. Met Covid-19 wordt dat alleen maar erger. We kunnen ons klimaatprobleem niet oplossen door alsmaar meer bossen af te fakkelen.”
’We gaan toch geen bossen verbranden met belastinggeld?’
Door EDWIN TIMMER – Telegraaf 03 nov. 2020
AMSTERDAM – Ruim zeventig bezorgde bewonersorganisaties, wetenschappers en binnen- en buitenlandse ngo’s roepen minister Wiebes (Klimaat) en staatssecretaris Van Veldhoven (Milieu) op expliciet de stopzetting af te kondigen van subsidies voor het verbranden van houtige biomassa voor energie. Het kabinet draalt te lang met een besluit, waarschuwen zij in een brandbrief.
Ⓒ JOS SCHUURMAN
„Minister Wiebes blijft om de hete brij heen draaien, maar het is tijd voor een daadkrachtig signaal”, zegt Maarten Visschers van Leefmilieu, één van de drie initiatiefnemers van de protestactie. Johan Vollenbroek (MOB) en Fenna Swart (Comité Schone Lucht) zijn de andere twee. De brandbrief belandt in Den Haag vlak voor het debat over de begroting van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
„Het parlement staat op het punt opnieuw groen licht te geven voor een smak geld aan subsidies voor het verbranden van omgekapte bossen alsof het om ’duurzame energie’ gaat”, stelt Visschers. „Maar het is de verwoesting van biodiversiteit en ecosystemen en de aantasting van onze luchtkwaliteit, die wordt aangejaagd met deze SDE-subsidies. Dat is onacceptabel.”
Zelfbedrog
Al het voorwerk is gedaan. Wetenschappers benadrukken dat het opstoken van bossen als klimaatbeleid feitelijk zelfbedrog is: houtverbranding veroorzaakt twee keer zoveel CO2-uitstoot als gas en zelfs meer dan kolen. De Sociaal Economische Raad adviseerde daarom een koerswijziging: bouw biomassa-subsidies af en stel bedrijven, die reeds subsidies kregen toegezegd, schadeloos.
Toch schuift Wiebes de hete aardappel voor zich uit. Nu wil hij weer wachten op een onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving naar hoe een afbouw eruit moet zien. Visschers: „Maar het PBL heeft al getoond dat zij zelf voorstander is van biomassa. Ze erkent zelfs de misstanden niet in de kaalkap in de Baltische bossen. Dit duurt te lang.”
Vierendertig bewonersgroepen steunen de brandbrief omdat zij vrezen dat lokale plannen door zullen gaan zolang de Haagse weifel voortduurt. In Amersfoort Schothorst wil de gemeente een hele wijk van het gas halen en aansluiten op biomassa voor stadsverwarming. Uit een enquête blijkt echter dat tachtig procent van de bewoners het niet zien zitten.
Alternatieven
„We gaan hier toch geen tientallen miljoenen euro’s belastinggeld uitgeven om bossen te verbranden?”, zegt voorzitter Christian van Barneveld van de stichting Groen in Amersfoort. „Straks is dat geld op, de bomen weg en we zijn geen stap verder richting een klimaatoplossing. Bovendien leggen biomassacentrales een ongezonde fijnstofdeken over ons land. Laat het kabinet dit geld steken in isolatie en echte duurzame alternatieven.”
Ook jongeren willen dat Wiebes kleur bekent. De Nederlandse tak van Friday’s for Future, geïnspireerd op klimaatspijbelaar Greta Thunberg, schaart zich achter de oproep in de brandbrief. „In theorie is biomassa misschien hernieuwbaar, maar het duurt wel honderd jaar voor het bos is teruggegroeid. Nederland moet hiermee kappen”, zegt Sytze Fortuin.
Voor bijstook in kolencentrales is 3,5 miljard euro bestemd. Voor honderden kleinere initiatieven ligt 5,2 miljard klaar. Eind dit jaar staat een nieuwe verdeelronde op stapel. De briefschrijvers willen dat die subsidieverstrekking wordt stopgezet en energiebedrijven worden gecompenseerd.
Reactie Wiebes
Minister Wiebes (Klimaat) laat in reactie op de kritiek weten dat het kabinet eind dit jaar een knoop doorhakt. „Het kabinet wil houtige biomassa voor lage temperatuurwarmte zo snel als dat haalbaar en betaalbaar mogelijk is uitfaseren”, reageert de VVD-bewindsman. „Voor de productie van elektriciteit worden al geen subsidies meer afgegeven. En voor de productie van warmte uit houtige biomassa gaat dat ook gebeuren. Eind dit jaar bepaalt het kabinet wanneer dat gaat gebeuren op basis van het advies van het PBL.”
Volgens Rudy Rabbinge, emeritis hoogleraar agronomie en oud-senator voor de PvdA, heeft de houding van Wiebes niets te maken met een zorgvuldige overheid. „Ik weet zeker dat de minister dit expres rekt. Hij tilt het ’t liefst over de verkiezingen heen, zodat hij niks hoeft te besluiten. Maar het stoppen met deze subsidies raakt de leefomgeving van heel veel Nederlanders veel directer dan het sluiten van een enkele verre kolencentrale.”
Bezwaren of niet, Waddinxveen morrelt niet aan de bouw van biomassacentrales
Waddinxveen voelt er niets voor te gaan morrelen aan de afgegeven bouwvergunningen voor twee omstreden biomassacentrales aan de Zesde Tochtweg.
Uit : AD.nl door Bert Woudenberg, 31-8-2020
n antwoord op vragen van Halvard Jan Hettema (PvdA/GroenLinks) en Art-Jo Wittenberg (D66) zegt het college van b en w daarvoor eerst de lopende gerechtelijke procedures te willen afwachten.
De initiatiefnemers Wayland Energy en Beijerinck BV zijn immers bij de provincie in beroep gegaan tegen de geweigerde stikstofvergunningen voor hun stookinstallaties. Er kan daarna ook nog een gang naar de rechter worden gemaakt. ,,We willen die procedures afwachten”, aldus b en w. Bedrijven hebben het recht op een met voldoende waarborgen omklede rechtsgang, zeggen ze. ,,Als de gemeente nu al stappen zou ondernemen zijn we geen betrouwbare overheid.”
Vrees
Daarnaast meent het college dat voor de luchtzuivering van de centrales gebruik wordt gemaakt van de best beschikbare techniek voor het tegengaan van stikstof, fijnstof en rookgas. Een aanvullende milieueffectrapportage wordt dan ook niet noodzakelijk gevonden, omdat die in 2014 al is opgesteld voor het bestemmingsplan Glasparel+ waarvan de Zesde Tochtweg een onderdeel is.
In de raad moet overigens nog altijd worden gestemd over een motie om het college buiten de huidige wet- en regelgeving om te laten bekijken hoe de bouw van biomassacentrales toch nog zou kunnen worden gedwarsboomd. Bij veel raadsleden is er vrees over de ‘ontoelaatbare ernstige nadelige gevolgen voor de fysieke leefomgeving’ van de stookinstallaties. ,,Er worden miljoenen euro’s gemeenschapsgeld gespendeerd aan iets waar een groot deel van onze inwoners bezwaren tegen heeft”, zeggen Halvard Jan Hettema en Art-Jo Wittenberg.
Tegen de bouw van een derde biomassacentrale op het terrein van de Waddinxveense Groenrecycling Wagro aan de Tweede Bloksweg loopt bij de Haagse rechtbank nog een aparte bezwaarprocedure van het wijkplatform en omwonenden.